Inicjatorem powstania Instytutów Duchowości Carmelitanum w Warszawskiej Prowincji Karmelitów Bosych jest Dyrektor Carmelitanum w Warszawie, o. Wojciech Ciak OCD. Pierwszy Instytut powstał przy Wyższym Seminarium Duchownym Karmelitów Bosych w Poznaniu i był odpowiedzią na potrzebę pogłębienia formacji chrześcijańskiej oraz życia duchowego wśród osób skupionych wokół Sanktuarium św. Józefa oraz klasztoru oo. Karmelitów. Poza zajęciami w ramach studium duchowości Instytut prowadził także działalność artystyczno-kulturalną pod nazwą Piwnica duchowa. Obecnie Instytut kontynuuje z powodzeniem swoją działalność. Kolejnymi miastami, w których powstała ta forma apostolstwa były Sopot, Wrocław i Warszawa.

Carmelitanum na Solcu pragnie być miejscem, które w czasach ogólnego zagubienia i zamętu zarówno w świecie jak i w samym Kościele, wskaże prawdziwy cel życia człowieka i drogi do niego prowadzące. Głównymi przewodnikami w tej wędrówce są święci mistycy karmelitańscy, mistrzowie życia duchowego — św. Teresa od Jezusa, św. Jan od Krzyża, św. Teresa od Dzieciątka Jezus od Najświętszego Oblicza — Doktorzy Kościoła. Inni Święci Karmelu, z których czystego źródła mądrości i doświadczenia warto czerpać, by nie zagubić się w gąszczu często fałszywych propozycji duchowych to Patronka Europy, św. Edyta Stein, która jest także Patronką warszawskiego Carmelitanum, św. Elżbieta od Trójcy Świętej, św. Rafał Kalinowski, św. Maria od Jezusa Ukrzyżowanego, a także wielu innych.

„Instytuty Duchowości są formą duszpasterstwa podejmowaną przez karmelitów bosych jako realizacja własnego charyzmatu w służbie Kościoła. Święci, Jan od Krzyża i Teresa od Jezusa, stali się nauczycielami dróg wiodących do ścisłego zjednoczenia z Bogiem. Wchodząc w ich ślady przyczyniamy się do zbawczej misji Kościoła i aktualizujemy apostolską tradycję naszej Rodziny zakonnej.” [por. Konstytucje p.100]